Michał Grychowski fotografia autorska

Mogilno, dawny kościół benedyktynów p.w. św. Jana Ewangelisty – kompleks klasztorny powstały w XI wieku, położony nad Jeziorem Mogileńskim.

Klasztor został ufundowany przez Kazimierza Odnowiciela w II połowie XI wieku. Benedyktyni zostali wówczas sprowadzeni do założonego dwa wieki wcześniej grodu na półwyspie wcinającym się w Jezioro Mogileńskie. Zakonnicy pochodzili najczęściej z Nadrenii i Bawarii, zaś klasztor otrzymał w formie nadania dwadzieścia trzy miejscowości w okolicach Mogilna, siedem wsi w okolicach Płocka oraz prawo do dochodów z pięciu dalszych grodów położonych w rejonie Łęczycy. Budowa zabudowań kościelnych i klasztornych rozpoczęła się natychmiast po przyjeździe mnichów. Obiekty były wznoszone z dostępnych w okolicy granitu i wapienia. Mogileńscy benedyktyni uczestniczyli w szerzeniu chrześcijaństwa na Mazowszu i Kujawach, a ich społeczność rozrosła się na tyle, że w 1145 przejęli oni kościół św. Jakuba i kościół św. Klemensa w Mogilnie. Stare zabudowania klasztorne zostały przebudowane w stylu późnoromańskim, po zniszczeniu ich przez oddziały księcia Władysława Odonica i konflikcie zakonników z księciem Władysławem Laskonogim. Wzgórze zajmowane przez benedyktynów zostało otoczone kamiennym murem. n/z krypta zachodnia, ok. poł. XI w.